دو دلیل عمده که موجب دگرگونی شرایط آبوهوایی ایران شدهاند، عبارتند از؛ قطع درختان و کاهش میزان بارندگی در کشور. بهدلیل استفاده از چوب در تولید کاغذ، هر ساله درختان زیادی قطع میشوند و جایگزینی هم برای آنها وجود ندارد.
دو دلیل عمده که موجب دگرگونی شرایط آبوهوایی ایران شدهاند، عبارتند از؛ قطع درختان و کاهش میزان بارندگی در کشور. بهدلیل استفاده از چوب در تولید کاغذ، هر ساله درختان زیادی قطع میشوند و جایگزینی هم برای آنها وجود ندارد. تولید کاغذ از چوب، مستلزم مصرف آب و انرژی بسیار زیادی است. برای تولید هر کیلوگرم کاغذ از چوب، دهها لیتر آب مصرف میشود. اما با استفاده از آهک بهعنوان یک ماده معدنی، کاغذی تولید میشود که با نمونه حاصل از چوب بهراحتی برابری میکند. این کاغذ برخلاف نوع چوبی، آب و انرژی بسیار کمتری مصرف میکند و با توجه به فراوان بودن آهک در ایران، مورد توجه قرار گرفته است. ایران بهعنوان یکی از معدود کشورهای دارای فناوری تولید کاغذ از آهک شناخته شده و میتواند در مقیاس انبوه با این روش کاغذ تولید کند. البته باید از این محصول در حد معقولی انتظار داشت و شرایط را برای تولید و مصرف بیشتر آن فراهم کرد.
به گزارش روابط عمومی پیشگامان صنعت سبز به نقل از سایت خبری و تحلیلی اخبار فلزات ، پایان یافتن منابع آب، رسیدن کمبود آب به وضعیت بحرانی و در کنار آن قطع بیرویه درختان و تخریب جنگلها برای مصارف مختلف صنعتی، دو معضل در کشور هستند. در این میان، استفاده از مواد جایگزین بهجای چوب برای ساخت کاغذ یک راهکار برای کاهش نابودی جنگلها و نیز جلوگیری از مصرف بیرویه آب است. براساس مطالعاتی که در سالهای گذشته انجام شده، واردات کاغذهای سلولزی، ارقام بالایی را به خود اختصاص میدهد و تولید کاغذهای جایگزین سبب جبران بخشی از این واردات خواهد شد.
ویژگیهای تکنولوژی تولید کاغذ از سنگ
در یک نگاه میتوان گفت که تولید کاغذ از سنگ به معنای درست کلمه به دوستی با طبیعت اشاره میکند. از جمله ویژگیهای این کاغذ، مقاومت در برابر آب و رطوبت، زیستتخریبپذیری، جلوگیری از قطع درختان و عدماشتعال است. استفاده از این کاغذ بهعنوان جایگزین برای ظروف پلاستیکی، یکی از ویژگیهای منحصر به فرد آن است.
در بخش معدنی هم 70تا80درصد این نوع کاغذ از کربناتکلسیم تشکیل میشود؛ بهطوری که به آن، کاغذ معدنی هم میگویند. از آنجا که در ایران سنگآهک فراوان است و میتوان بهراحتی آن را از معادن استخراج و استفاده کرد، کاغذ سنگی جایگزینی بسیار مناسب برای کاغذهای درختی است که طی سالهای اخیر موجب از بین رفتن حجم زیادی از درختان کشور شده است.
فرآیند تولید از معدن تا محصول نهایی
بهصورت مختصر میتوان گفت که در فرآیند تولید کاغذ از سنگ، سنگآهک باید خرد و به پودر میکرونیزه تبدیل شود. این محصول براساس یک فرمولاسیون خاص با مواد دیگری ترکیب شده و کاغذ سنگی تولید میشود. خوشبختانه ایران چهارمین کشور دارنده این فرمولاسیون است. کشور ما این صنعت را بومی کرده است. تمامی مواد اولیه تولید کاغذ سنگی در داخل کشور وجود دارد. این پودر با مواد خاصی مخلوط و به گرانول تبدیل میشود؛ گرانول در دستگاه تولید کاغذ مورد استفاده قرار میگیرد و از آن کاغذ درست میشود. سپس این کاغذ براساس تقاضایی که در بازار وجود دارد در قالب رول یا شیت به مشتریان عرضه میشود.
بازارهای مصرف کاغذ سنگی، نیازمند تقویت
برای تقویت بازار مصرف کاغذ سنگی نیازمند فرهنگسازی هستیم. درست است که ایران در این صنعت در منطقه خاورمیانه پیشگام بوده، اما بهواقع فرهنگسازی در این نوع بازار بسیار سخت است چراکه این کاغذ یک مدل جدید از محصولات است و بسیاری از افراد با این نوع کاغذ آشنایی ندارند؛ بنابراین ممکن است در ابتدا تعلقخاطری به استفاده از آن در جامعه وجود نداشته باشد.
چالشهای پیشرو در فرآیند تولید این محصول
از آنجا که این صنعت نوپاست؛ بنابراین میتوان گفت چالشهای فراوانی پیش رو دارد. از موضوعهای تأمین سرمایه و توجیه سهامدار برای سرمایهگذاری بیشتر در این خطوط میتوان بهعنوان چالشهای مهم این صنعت نام برد چراکه بسیاری از افراد نسبت به این محصول آشنایی ندارند.
یک چالش بسیار بزرگ برای تولید کاغذ سنگی این است که کارخانههای موجود در دنیا برای تولید این محصول بسیار محدود هستند. با انجام یک جستوجوی ساده میتوان فهمید که حدود 4،3 کشور در جهان کاغذ سنگی تولید میکنند که یکی از آنها ایران است. متاسفانه در ایران هم براساس یک سنت نادرست که همه از آن پیروی میکنند، تبلیغ صدها کارخانه برای تولید ماشینآلات مربوط به تولید کاغذ سنگی در اینترنتی دیده میشود؛ در حالی که این موضوع اساسا صحت ندارد و اصلا این تعداد کارخانه تولید کاغذ سنگی در دنیا وجود ندارد.
چالش بزرگ دیگری که در ابتدای راهاندازی این صنعت بر سر راه آن وجود دارد این است که تنها 4،3 شرکت چنین ماشینآلاتی تولید میکنند و برای تولید کاغذ سنگی باید از این شرکتها ماشینآلات خریداری کرد. علاوه بر این مسائل، کارخانههایی که این دستگاهها را وارد میکنند، دارای دستگاه کامل و جامعی نیستند؛ و این اجبار وجود دارد که از نظر ظرفیت، کارکرد و کیفیت، تغییرات عمدهای در خطوط تولید ایجاد شود؛ بنابراین چالش اولیه نقدینگی و دومین چالش مهم در این مسیر ماشینآلات است.
چالش سوم موضوع فرمولاسیون است. معمولاً شرکتهایی که ماشینآلات کاغذ سنگی را تولید کردهاند، براساس مواد معدنی و پلیمری که در آن کشورها وجود دارد، آنها را تست کردهاند؛ اما متأسفانه این مواد در اختیار تولیدکننده کاغذ سنگی نیست؛ یعنی هم سنگ آهک دریافتی از درجه خلوص متفاوتی برخوردار است و هم مواد پلیمری متفاوت هستند. با این حال سال گذشته در واحدهای آزمایشگاه، فرمولاسیون این روش تولید کاغذ بررسی و روی آن مطالعاتی انجام شد و در نهایت یک فرمول کاملاً منحصر بهفرد بهدست آمد. طبق این فرمول کاغذی برای پوستر تولید میشود که حتی در کانادا، تایوان و چین وجود ندارد و آنها با سفر به ایران از مجموعه کاغذهای سنگی ایرانی عکس و نمونه تهیه میکردند. در واقع تهیه فرمولاسیون یک چالش بسیار بزرگ بود؛ چراکه دو سال وقت و هزینه صرف شد تا فرمول مورد نظر بهدست آید. همچنین باید به تأمین مواد اولیه اشاره کرد، زیرا با توجه به بالا رفتن قیمت دلار، بخشی از مواد مورد مصرف یعنی حدود 20تا30درصد از مواد مصرفی پلیمری در حال افزایش قیمت هستند. چالش بعدی که در این زمینه مطرح میشود مشکلات شبکه بانکی و نقل و انتقال پول است. البته در ماههای اخیر شرایط برای گشایش السی و اعتبار رضایتبخش شده است.
از لحاظ بازار فروش هم جایگاه کاغذ سنگی متفاوت از کاغذهای تحریر و کاغذهای سلولزی فعلی است؛ بنابراین بهطور قطع، قیمت این کاغذ در مقایسه با کاغذهای چینی موجود در بازار گرانتر است، اما نسبت به کاغذهای مرغوبی که در بازار موجود است، قیمت پایینتری دارد. این یعنی محدوده قیمت کاغذ سنگی در حد وسط این دو کاغذ است. متاسفانه تبلیغات برای این نوع کاغذ بهگونهای انجام میشود که گویا خیلی ارزانتر از کاغذ معمولی تولید میشود. این مسئله کار را برای تولید خیلی سختتر میکند چراکه در واقعیت این اتفاق رخ نخواهد داد و کاغذ سنگی تولیدی نسبت به کاغذ سلولزی بیکیفیت از قیمت بالاتری برخوردار بوده و طبعاً نسبت به کاغذهای سلولزی باکیفیت، قیمت پایینتری دارد.
روشهای افزایش تولید
از فعالان اقتصادی انتظار میرود تولید این نوع محصولات را شروع کنند. این یعنی سایر تولیدکنندگان به انجام این کار تشویق شوند چراکه هر چه تعداد تولیدکنندگان در این زمینه بیشتر باشد، میزان کالاهای تولیدی نیز بیشتر خواهد بود و زمانی که صنعت کاغذ در کشور گسترش یابد، بازار هم روی خوش بیشتری به تولیدکنندگان نشان خواهد داد و فروش بیشتری را شاهد خواهیم بود. از دولت و دیگر مجموعهها نیز انتظار میرود در مورد این صنعت اغراق نکنند چراکه باید با نگاهی واقعگرایانه به این صنعت نگریست زیرا در این زمینه تبلیغاتی خلاف واقع مشاهده شده است. بهطور مثال عنوان میشود که تفاوت هزینه تمامشده و فروش این کالا آنقدر زیاد است که سود زیادی را نصیب تولیدکننده خواهد کرد. این موضوع نشان از اغراق زیاد در هر دو مرحله این صنعت است زیرا نه با مبلغ کم میتوان این نوع محصول را تولید کرد و نه با قیمت بالایی که اعلام میشود میتوان این نوع کاغذ را به فروش رساند. این صنعت هم مانند سایر صنایع سود نسبتا معقولی دارد و میزان آزمون و خطا در آن زیاد است. بنابراین برای بهثمر نشستن این صنعت باید صبور بود.
بسیاری از سرمایهگذاران منتظر ماندهاند که نتیجه فعالیت تولید کاغذ سنگی را ببینند تا بعد از مشخص شدن نتیجه، وارد این صنعت شوند. انتظار بر این است که دولت تصور منطقی و واقعی نسبت به این صنعت داشته باشد و در این صنعت ورود نکند؛ چراکه معمولاً بخش دولتی در هر صنعتی وارد میشود، مشکلاتی را برای آن بهوجود میآورد. بهتازگی اخباری شنیده شده که در شهر اصفهان دولت در حال راهاندازی چنین مجموعههایی است. معمولاً وقتی که دولت وارد بحث تولید میشود، هم مواد اولیه را گرانتر خریداری میکند و هم اینکه با هزینه بیشتری تولید میکند؛ در نتیجه بازار را به سمت و سویی میبرد که بخش خصوصی را متضرر میکند چراکه بخش خصوصی نمیتواند روند بخش دولتی را انجام دهد.
در پایان باید به این نکته اشاره شود که نباید سرمایه کشور براساس تبلیغات کذایی هدر برود و در مسیر اشتباه قرار گیرد. موضوع دیگر اینکه چاپخانهها و صنایع تکمیلی و پاییندستی هم باید با این نوع کاغذ بیشتر آشنا شوند و هیچ هراسی از مصرف آن نداشته باشند زیرا این نوع کاغذ برای تمامی دستگاههای چاپی بهجز پرینترهای لیزری قابل استفاده است. پس مصرفکنندگان نباید هیچ نگرانی در این زمینه داشته باشند که این کاغذ به چه طریقی میتواند جایگزین کاغذهای سلولزی شود.