شاید تا قبل از این، تنها مواجهه ی جدی سنگ و کاغذ در همین بازی زیبای زمان کودکی ها بود. یادتان هست؟! سنگ قیچی را شکست می داد و از کاغذ های آن روزگار شکست می خورد تا اینکه سنگ سخت توانست در دهه اخیر کاغذ سپید سلولزی را که با تمام..
شاید تا قبل از این، تنها مواجهه ی جدی سنگ و کاغذ در همین بازی زیبای زمان کودکی ها بود. یادتان هست؟! سنگ قیچی را شکست می داد و از کاغذ های آن روزگار شکست می خورد تا اینکه سنگ سخت توانست در دهه اخیر کاغذ سپید سلولزی را که با تمام سپیدی اش روزگار طبیعت را سیاه می کرد شکست دهد ؛با تولد "stone paper" یا کاغذ سنگی توسط دانشمندان کانادانی فصل جدیدی در تولید کاغذ هایی که سازگار فراوانی را با محیط زیست دارند آغاز شد. برای آشنایی بیشتر با نحوه و شیوه تولید کاغذ از سنگ توجه شما را به گفتگویی که به همین منظور در نشریه صنعت چاپ ایران منتشر شده است جلب می کنیم.
آیا امکان دارد ماده‌ای به غیر از چوب اصلی‌ترین ماده برای ساخت کاغذ باشد؟
برای ساخت 12000 تن کاغذ سلولزی، حدود 65 میلیون دلار، 3500 کیلووات برق و یک رودخانه آب لازم داریم و مهمتر از همه باید جنگل‌ها را تخریب کنیم که برای طبیعت بسیار زیانبار است، و اکثر دولت‌ها هم اجازه این کار را نمی‌دهند. مشکل بعدی ما موادی است که برای تهیه کاغذ سلولز به خمیر اضافه می‌شود که بسیاری از آنها سمی است. پسماند این مواد به آب‌های زیرزمینی وارد می‌شوند و مورد استفاده قرار می‌گیرند و سلامت بشر را به خطر می‌اندازند.»
کانادا را زادگاه کاغذ سنگی می‌داند و می‌گوید: «حدود 5 سال پیش برای اولین بار کاغذ سنگی در کانادا تولید شد و حدود 2 سال است که در چرخه اقتصادی جهان جای گرفته است. جزیره ونکوور کانادا با وجود داشتن جنگل‌های غنی زادگاه کاغذ سنگی است علت آن هم عدم قطع درختان و کم نشدن اکسیژن موجود در هوا است. این تکنولوژی از کانادا وارد سایر کشورها از جمله ژاپن، تایوان و ... شده است.»
80 درصد ماده تشکیل‌دهنده کاغذ سنگی از کربنات کلسیم است. غنی‌ترین منبع کره زمین سنگ است و بیشترین سنگی که روی کره زمین موجود است سنگ پایه آهکی است، که می‌توانیم کربنات کلسیم را از آن استخراج کنیم. اطراف ایران مملو از سنگ‌هایی است که پایه آهکی دارند به همین دلیل است که کشور ما کارخانه‌های سیمان زیادی دارد. شاید تولید این کاغذ برای سایر کشورها از جمله کشورهای اروپایی به صرفه نباشد چون صنایع سنگی آنها به اندازه ما غنی نیست ولی برای کشور ما بسیار با صرفه است.»
15 درصد مابقی مواد تشکیل‌دهنده این کاغذ از مواد پلی‌پروپیلن و پلی‌اتیلن است. برای اتصال کربنات کلسیم و مواد رزینی که همان پلی‌پروپیلن و پلی‌اتیلن است از موادی به نام coupling agent استفاده می‌شود.
اگر به کاغذهای سلولزی نگاه کنیم، در سطح آن خلل و فرج دیده می‌شود که به علت وجود الیاف کوتاه و بلند و ترکیب آنهاست، در کاغذ سنگی پس از ترکیب مواد اولیه، ماده‌ای به نام compatibilizer برای هموژنیزه کردن ترکیب به آن اضافه می‌شود. این ماده ساختار مولکولی ترکیب را یکنواخت و همگن می‌کند به همین دلیل است که خلل و فرجی در بافت کاغذ دیده نمی‌شود.»
پس از اینکه بر روی کاغذ سلولزی با خودکار نوشته می‌شود اگر چند ثانیه در آب قرار گیرد و با دست روی آن کشیده شود جوهر از روی آن پاک شده و یا حتی بافت کاغذ از هم پاشیده می‌شود ولی کاغذ سنگی چنین نیست و آسیبی نه به بافت کاغذ و نه به جوهر روی آن وارد می‌شود به عبارت دیگر کاغذ سنگی ضدآب است.
کاغذ سنگی را اگر آتش بزنیم خاکستر به جا مانده آهک است که نشان‌دهنده برگشت‌پذیری به طبیعت است. این کاغذ برای تجزیه شدن حداکثر یکسال زمان نیاز دارد یعنی اگر یکسال در طبیعت باشد اثری از آن باقی نمی‌ماند. حال اگر این کاغذ از پلاستیک ساخته شده باشد 800 تا 900 سال در طبیعت باقی می‌ماند، لایه ازن را سوراخ می‌کند، انواع بیماری‌ها از جمله سرطان را ایجاد می‌کند. به عنوان جمع‌بندی این کاغذ دوستدار محیط زیست، ضدآب و تجزیه‌پذیر است.»
این محصول در ضخامتهای 100 تا 400 تولید می‌شود و برای انواع پوستر، ساک‌های دستی، کاغذ دیواری و ... استفاده می‌شود. کاغذ سنگی در ضخامتهای بالا از استحکام زیادی برخوردار است و امکان پارگی آن بسیار کم است.
